Woordeboek van Afrikaans Vandag
Bygewerk op 5 Februarie 2025
Redakteur: Jana Luther | Help ons | Woordewisseling | Podsendings
Van 2020 af word eietydse taalgebruik – nuwe woorde, betekenisse, uitdrukkings, asook ouer vorme wat meestal nog nié in ander woordeboeke staan nie – intyds hier versamel en in Pharos Aanlyn bygewerk. Sedert 2024 word, met toestemming, ook ’n groot versameling taalrubrieke, -podsendings en ander -insetsels stelselmatig bygevoeg. Dit kry jy slegs hier. Tik ’n woord in die soekkassie en vind dit dadelik, indien dit opgeneem is – ook Engelse woorde. Let op dat jy moet aandui in watter bron jy wil soek, of in albei. Onthou dat ’n lewende woordeboek, nes Afrikaans, heeltyd groei en verander. Neem aan ons leesprogram deel en help ons!
Getal trefwoorde vandag: 3 318 (woordeboek) | 222 (rubrieke)
Hulle wil dit maar net hê
Goeie, eenvoudige Afrikaanse woorde word alte dikwels opsy geskuif en vervang deur woorde wat nie daar pas nie. Een so ’n woord is hê, wat deur sien verdring word.
Klaarblyklik onder invloed van Engels word gesê of geskryf: “Ons wil graag sien dat ons voorbeeld gevolg word.” Hulle wil dit maar net graag hê.
Ook agter Engels aan word gesê: “Ons sien dit as noodsaaklik.” Op Afrikaans word beskou gebruik. Ag deug ook in dié sin, maar dan sonder as, dus: “Ons beskou dit as noodsaaklik” óf “Ons ag dit noodsaaklik”.
Dan is daar die fout, wat dikwels gemaak word, om “seeing that” met “siende dat” te vertaal. Party mense praat glad van “synde dat”. Die Afrikaans daarvoor is aangesien.
Siende bestaan wel, maar in ’n heeltemal ander sin. Dit beteken om te kan sien. Ons kry dit in die uitdrukking “horende doof en siende blind”.
Nou gebeur dit gereeld dat mense wat met “siende dat” en “sien as” geen fout vind nie, beswaar maak teen “sien bladsy 12”. Hulle sê dit is ’n anglisisme, omdat op Engels gesê word “see
page 12”. Hulle meen ’n mens moet daar “kyk” gebruik. Maar sien in dié sin is geen anglisisme nie; dit bestaan ook in Nederlands en Duits.
’n Mens gaan ook nie ’n dokter “sien” nie; jy gaan haar of hom spreek of besoek of raadpleeg.
Soms verneem ’n mens ook van vriende wat mekaar dikwels “sien”, waarmee nie bedoel word dat hulle mekaar op ’n afstand te sien kry nie, maar dat hulle mekaar dikwels opsoek of by mekaar uitkom.
J.J.J. Scholtz, Taalgereedskap, 25 November 1991 © Die Burger, Media24
trefwoorde
anglisisme | engels | oorklanking
Lexikos
loop en stap
meerkat
Mense laat hul voorsê
met iets deel
metonimie
Moenie ’n schmuck wees nie
Moge ’t treffe
nie
Nie net vir koppel nie
Nuwe taalreëls
Ontgroende word oorlams
Ontlening boei
Paps en Mams
plekhouers en stopwoorde
Probleme berispe
Raak naamgewing
Retro-taal, waarom nie?
riemspring en streepsuiker
Rododendron of viooltjie?
saam (met)
Sê en meen is twee
See-erfenis in idiome
sien
Sinne met so
Slegte ruil
snel groeiende
Spelkeuses is taaldemokrasie
Standaardtaal in die kollig
stappe doen of neem?
Taal is baas
taboewoord
testament tot
Turkye, Türkiye
Uitspraak van vreemde woorde
vals verkleinings
Variëteite wys taalverskeidenheid
vergeleke met
Verskynsels gee woorde
voornaamwoordelike bywoorde
Vraagteken uit Latyn
Waar hou woorde op?
Wanneer anglisisme?
Welkom vreemdelinge
Woord sê nie alles nie
Woordeboekdag