Woordeboek van Afrikaans Vandag

Bygewerk op 22 Maart 2025

Redakteur: Jana Luther | Help ons | Woordewisseling | Podsendings

Van 2020 af word eietydse taalgebruik – nuwe woorde, betekenisse, uitdrukkings, asook ouer vorme wat meestal nog nié in ander woordeboeke staan nie – intyds hier versamel en in Pharos Aanlyn bygewerk. Sedert 2024 word, met toestemming, ook taalrubrieke, -podsendings en ander -insetsels stelselmatig bygevoeg. Dit kry jy slegs hier. Tik ’n woord in die soekkassie en vind dit dadelik, indien dit opgeneem is – ook Engelse woorde. Let op dat jy moet aandui of jy in die woordeboek of rubrieke wil soek. Onthou dat ’n lewende woordeboek, nes Afrikaans, heeltyd groei en verander. Neem aan ons leesprogram deel en help ons!

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Vals verkleinings

Dit hinder ’n leser dat daar sogenaamde verkleinwoorde is waarvan die groot komponent nie bestaan nie, soos peetjie, rissie, duwweltjie, uintjie, deuntjie, opstootjie, ommesientjie, heen-en-weertjie. Hulle behoort vals verkleinings genoem te word, beweer die leser, want geen verkleining het plaasgevind nie. Hulle is klein gebore en klein gelaat staan.

Maar dis nie die volle waarheid nie.

Sommige van hierdie voorbeelde, wat nou sonder grootheid is, het grootheid in hulle verlede gehad. Rissie het bestaan as rits en peet het ons, nou nog selfs, in die vorm van peetouers. Uintjie gedra hom nou nog groot, as ui (gevolglik met die tweelingverkleinwoorde uintjie en uitjie).

Anders as wat ons in Afrikaans dalk mag dink, bestaan ommesien onverklein in Nederlands, so ook deun vir ’n eenvoudige sangwysie of liedjie.

Opstootjie kry ek wel nie anders as in die verkleinde vorm nie; hy is ’n weeskind in die taal.

Nagemaakte verledetydsvorme

Sulke weeskinders kry ons ook by woorde wat hulle as werkwoorde voordoen. Dink aan gewone werkwoorde, soos buig en kap. Hier is dit maklik om te sien dat gebuigde van die werkwoord buig kom en gekapte van die werkwoord kap. Maar van watter werkwoorde kom vorme soos gestewel en gespoor en gejas en gekerk? Hulle is nie van werkwoorde gemaak nie, maar van naamwoorde soos jas en stewel, spoor en kerk. Dus nagemaakte verledetydsvorme. Maar nie om dié rede af te keur nie.

’n Mens moet die taal aanvaar soos hy gebek is.

Johan Spies, Ons Taalgereedskap, 18 Junie 1991 © Die Burger, Media24 (bygewerk deur Jana Luther)

trefwoorde

verkleinwoord | werkwoord

Let wel
As ’n soekwoord nie as trefwoord opgeneem is nie, word dit in ander artikels vertoon, indien dit voorkom. Soek dan met CTRL-F om sulke voorbeelde op jou rekenaarskerm uit te lig. Jy kan ook met spesiale karakters soek. Kyk hier onder.

Please note
This dictionary mainly contains words, meanings and expressions that have not yet been included in other Afrikaans dictionaries, together with a collection of language columns, blogs, video inserts and podcasts. If a search word is not included as a headword, examples of the word in other entries (definitions, usage examples, usage notes, etc) are displayed, if they occur. Then search with CTRL-F to highlight such examples on your screen.

Podsendkanaal

Artikels, rubrieke en ander bydraes van 2025

● As jy meer van jou hond hou as van mense (Netwerk24)

● Verwaand is nou verwant aan waansin (Netwerk24)

● Japie my skapie moet dalk liefs ’n kraak maak (Netwerk24)

● Weet jy wat is die agtste ‘bot’ se betekenis? (Netwerk24)

● Taalgoggas wat baie laat struikel (Netwerk24)

● Jana se reis met woorde (Afrikaans100)

● Oor bottels, flesse, vate, kuipe, balies ... (RSG)

● Welkom in die tyd van die Soetkoek-eters (Netwerk24)

● So maak jy met ’n motor wat in die modder sit (Netwerk24)

● Oor kalbasse en kruike en ander holgoed (RSG)

Besigtig die volledige lys taalrubrieke, podsendings en nog ander blogs en artikels hier.

Soek met spesiale karakters

Simbool	Funksie	Voorbeeld
"..."	Frase	"ten opsigte van"
_	Een ontbrekende karakter	cal_one
%	Enige aantal ontbrekende karakters	ka%abidiol
/1-9	Binne dié getal woorde van mekaar, in dié volgorde	"wat lei"/7
@1-9	Binne dié getal woorde van mekaar, in enige volgorde	"wat lei"@7
&	Vind al twee	virus & epidemie
\|	Vind die een of die ander	virus \| epidemie
#	Vind die een of die ander, maar nie al twee nie	virus # epidemie

Hierdie woordeboek is aan geen ander woordeboekprojek verbonde nie en word deur niemand geldelik gesteun nie. Dit is ’n onafhanklike inisiatief van die redakteur in haar vrye tyd.