Bygewerk op 30 Oktober 2024

Redakteur: Jana Luther | Help ons | Woordewisseling | Podsendings

Van 2020 af word eietydse taalgebruik – nuwe woorde, betekenisse, uitdrukkings, asook ouer vorme wat meestal nog nié in ander woordeboeke staan nie – intyds hier versamel en gereeld in Pharos Aanlyn bygewerk. Van November 2023 af word, met toestemming, ook ’n groot versameling taalrubrieke, -podsendings en ander -insetsels stelselmatig bygevoeg. Dit kry jy slegs hier. Tik ’n woord in die soekkassie en vind dit dadelik, indien dit in een van of in albei hierdie bronne opgeneem is – ook Engelse woorde. Onthou dat ’n lewende woordeboek, nes Afrikaans, heeltyd groei en verander. Neem aan ons leesprogram deel en help ons!

Getal trefwoorde vandag: 3 502

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

woke

b.nw. [attr. en pred.] (Engels, informeel, dikwels sosio-polities en aktivisties gelaai, deur ander soms sarkasties of neerhalend, maar ook neutraal gebruik)
1
(a) hiperbewus van, ingelig oor, op die hoogte van en (hoogs, selfs obsessief) sensitief vir rassevooroordeel, rassehaat, diskriminasie, (enige vorm van) sosiale onregverdigheid: Deur die sogenaamde regte woorde en benamings te gebruik, glo die PK’s dat dit van hulle beter en meer “woke” mense maak. “Woke”, vir diegene wat gewonder het, beteken om sosiaal bewus te wees. Jy is so bewus, jy slaap byna nooit (Mercy Kannemeyer, Vrye Weekblad, 14 Junie 2019). Dan loop ’n mens altyd die risiko om nie woke genoeg volgens drukgroepe te wees nie (Colette Combrink, NWU, Netwerk24, 7 Junie 2019). Leerplanontwerp, indien waar, het alles te doen met politieke simbolisme en om “woke" te wees (Jonathan Jansen (vertaal), Vrye Weekblad, 17 Mei 2019). Julle mense is net eenvoudig nie woke genoeg nie! (Etienne van Heerden, Die biblioteek aan die einde van die wêreld, 2019).SINONIEM(E): wakker | sosiaal bewus | bewus empaties

wees woke Ook (meer dikwels Engels) stay woke oproep aan swart mense, veral deur en aan swart Amerikaners, om bewus te bly van die vooroordeel en diskriminasie waaraan hulle onderwerp word.
(b) (ook) bewus van dinge wat die mens se natuurlike omgewing en die aarde bedreig: Dis hoekom ek steeds dink dat ’n algemene BA-graad oor twee jaar ’n vereiste moet wees vir alle studente, waartydens hulle leer om […] tegnologiese oplossings vir alledaagse probleme te vind, en waartydens hulle leer om “woke” argumente te ontwikkel oor klimaatsverandering, slim stede en sneltreine (Jonathan Jansen (vertaal), Vrye Weekblad, 28 Junie 2019). Ons gaan dit as “woke” los. Daar bestaan doodeenvoudig nog nie ’n Afrikaanse woord wat “woke” in sy youthful, effens sarkastiese konteks akkuraat kan vertaal nie (Madeleine Barnard, Facebook, 27 Junie 2019).ENGELS: woke


s.nw. | wokes | iemand wat woke is: Eerste uit die blokke was die wit Afrikaanse deugpronkers en wokes met hul afgesaagde ou liedjie, “Ons is nie aimal só nie” (Tim du Plessis, Netwerk24, 28 April 2024).


oorsprong:
Afro-Amerikaanse variant van woken of awake


samestelling(s):
wokekultuur


afleiding(s):
wokeness (Engels): Om skepties te staan teenoor ouer Suid-Afrikaanse kulturele instellings verteenwoordig in hierdie tye natuurlik ’n soort wokeness, om die Engelse woord te gebruik, dit wil sê ’n soort verskerpte sensitiwiteit vir die sosiale geregtigheidskwessies van die dag (Fanie Naudé, Rapport, 4 Augustus 2019).


Let wel
As ’n soekwoord nie as trefwoord opgeneem is nie, word voorbeelde van die woord in ander artikels vertoon, indien dit voorkom. Soek dan met CTRL-F om sulke voorbeelde op jou rekenaarskerm uit te lig.

Please note
This dictionary mainly contains words, meanings and expressions that have not yet been included in other Afrikaans dictionaries, together with a collection of language columns, blogs, video inserts and podcasts. If a search word is not included as a headword, examples of the word in other entries (definitions, usage examples, usage notes, etc) are displayed, if they occur. Then search with CTRL-F to highlight such examples on your screen.


  Rubrieke en podsendings van 2024

Uitbundig uitgeput, maar hoera vir al die uitkykanties (Netwerk24)

Wat is 'n huis sonder sy lappies? (Netwerk24)

Lente se eerste komloertjie het geval (Netwerk24)

Taal ingespan vir diagnose van depressie (Netwerk24)

Afrikaners is plesierig dan baklei hulle so (Netwerk24)

In Afrikaans is dit 'n, nie ñ nie (Netwerk24)

As hartsmens identiteitsdief is wat gaslight (Netwerk24)

Dis Kersfees in Julie, gevul met sespuntkristalle (Netwerk24)

Jagluiperds se fluit fnuik tot die voëltjies (Netwerk24)

Kelkiewyn dra kosbare water in sy verevag (Netwerk24)

Vermy omgang met kêskuikens en melkbaarde (Netwerk24)

Kannie is dood. Lank lewe kannie! (Netwerk24)

Bruilof-wortels lê geanker in rituele (Netwerk24)

Word daar nog saans stories in jou huis vertel? (Netwerk24)

Dit is waar ’n babbeljoentjie vandaan kom (Netwerk24)

Dalk is dit nou tyd vir Red-’n-Woord-projek? (Netwerk24)

“Engels hou só Afrikaans se arms omhoog” (Netwerk24)

“Ek doen” (Netwerk24)

Afrikaans is ’n steentjie in die Afrikamosaïek (Netwerk24)

Luister mooi, stilbly is ook ’n antwoord (Netwerk24)

Die bouwerk wat ons help uitstyg (Netwerk24)

Dikdood of op ’n wilde perd die nuwe jaar in (Netwerk24)


Soek met spesiale karakters

SimboolFunksieVoorbeeld
"..."Frase"ten opsigte van"
_Een ontbrekende karaktercal_one
%Enige aantal ontbrekende karakterska%abidiol
/1-9Binne dié getal woorde van mekaar, in dié volgorde"wat lei"/7
@1-9Binne dié getal woorde van mekaar, in enige volgorde"wat lei"@7
&Vind al tweevirus & epidemie
|Vind die een of die andervirus | epidemie
#Vind die een of die ander, maar nie al twee nievirus # epidemie

Hierdie woordeboek is aan geen ander woordeboekprojek verbonde nie en word deur niemand geldelik gesteun nie. Dit is ’n onafhanklike inisiatief van die redakteur in haar vrye tyd.

Kopiereg © 2020-2024 Jana Luther