Woordeboek van Afrikaans Vandag

okkapyp s.nw. | okkapype | (Suid-Afrika) apparaat vir die rook van gegeurde tabak wat bestaan uit ’n houer vir die rookgoed, ’n metaalskag wat van die tabakhouer loop tot in ’n houer van glas wat met water (of soms alkohol) gevul word, en ’n buigsame pyp met ’n mondstuk waardeur die rook ingesuig word: › In die sak was sy okkapyp en ons het niks daarvan gedink nie (Kuier, 18 Augustus 2022). › Okkapype is allesbehalwe ’n nuwe gier. Hoewel niemand weet presies waar en wanneer die eerste okkapype hul opwagting gemaak het nie, is daar wel talle bewyse dat die rook van hierdie waterpype al eeue gelede in verskillende wêrelddele vlamgevat het (Ilse Zietsman, Rapport, 6 September 2020). › Historici wys daarop dat ’n Persiese digter, Ahli Sjirazi, reeds omstreeks 1535 ’n kwatryn (’n vers met vier reëls) geskryf het waarin hy oor die rook van ’n okkapyp gedig het. Volgens dié geskiedkundiges het okkapype in Persië ontstaan en vandaar het die rookgewoonte na Indië oorgewaai (Ilse Zietsman, Rapport, 6 September 2020). › ’n Okkapyp bestaan uit verskillende onderdele: die glasfles of -vaas, pyp, klep, pakstuk (gasket), metaalsteel, metaalplaat, kleibakkie (wat amper soos ’n wye eierkelkie lyk) en soms ’n windskerm. Die silikoonrubberpyp waardeur gerook word, is donkiejare gelede uit leer en draad geprakseer. Koper en brons word nie meer vir die vervaardiging van metaalstele gebruik nie; vlekvryestaal en aluminium het dit vervang. Die ronde metaalplaatjie vang die assies van die kole op (Ilse Zietsman, Rapport, 6 September 2020). › Verskillende lande het verskillende benamings vir okkapype. › Party historici glo dat tradisionele daggapype die Afrika-ekwivalent van okkapype is (Ilse Zietsman, Rapport, 6 September 2020). › Ouers met wie Kuier gepraat het, sê hulle het glad nie gehou van die idee van hul kinders wat okkapyp rook nie, maar het dit in hul huise toegelaat omdat hulle dan verseker kon wees dat ander dinge soos dagga nie bygevoeg sal word nie (Elmarine Anthony, Kuier, 6 Augustus 2018).
◌ SINONIEM(E): hookah | nargileh | sjisja | shisha | waterpyp
◌ ENGELS: hubbly bubbly | waterpipe

samestelling(s):
okkapyprook: › Die gesondheidsrisiko’s van okkapyprook is al in verskeie internasionele studies bevestig (Kuier, 6 Augustus 2018).
okkapyproker: › Okkapyprokers stel hulself bloot aan verskeie gifstowwe, volgens die Wêreldgesondheidsorganisasie (WHO) (Kuier, 6 Augustus 2018).