Bygewerk op 30 Oktober 2024
Redakteur: Jana Luther | Help ons | Woordewisseling | Podsendings
Van 2020 af word eietydse taalgebruik – nuwe woorde, betekenisse, uitdrukkings, asook ouer vorme wat meestal nog nié in ander woordeboeke staan nie – intyds hier versamel en gereeld in Pharos Aanlyn bygewerk. Van November 2023 af word, met toestemming, ook ’n groot versameling taalrubrieke, -podsendings en ander -insetsels stelselmatig bygevoeg. Dit kry jy slegs hier. Tik ’n woord in die soekkassie en vind dit dadelik, indien dit in een van of in albei hierdie bronne opgeneem is – ook Engelse woorde. Onthou dat ’n lewende woordeboek, nes Afrikaans, heeltyd groei en verander. Neem aan ons leesprogram deel en help ons!
Getal trefwoorde vandag: 3 502
Nuwe taalreëls maak Afrikaans vriendelik
Die 1991-uitgawe van die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls (AWS) moes al onder heelwat kritiek deurloop omdat dit glo te veel vryheid van spelling en skryfwyse toelaat. Beswaardes het dit veral teen al die gevalle waar daar nie nou meer net ’n reg of ’n verkeerd is nie, maar waar daar ’n keuse is. Hulle wil hê dat die Taalkommissie meer voorskriftelik te werk gaan en telkens óf ’n definitiewe ja óf ’n definitiewe nee as antwoord op die reg/verkeerd- vraag gee. Maar nou sê die Taalkommissie ja én nee en dit pla en verwar ’n klomp mense.
’n Argument teen keusemoontlikhede is dat die gebruiker duideliker leiding wil hê en dat dit lyk asof die Taalkommissie self nie weet wat hy wil hê nie en daarom maar sê: “Skryf en spel soos julle wil!” Dit is nie die geval nie. Waar daar in die AWS keusemoontlikhede aan die gebruiker gelaat word, is dit met voorbedagte rade gedoen. Dit geld ook vir die talle gevalle waar daar nie keusemoontlikhede is nie en waar dit óf reg óf verkeerd is.
Daar is ’n ou siening in die taalkunde dat die reëlmakers hulle moet steur aan die werklike taalgebruik en nie net aan hul eie voorkeure nie. Dit is wat die nuwe reëls wil doen: om Afrikaans te beskryf soos hy werklik gebruik word en om deur dié skryfwyses die kommunikasie so goed as moontlik te bewerkstellig. Deur nuwe reëls word Afrikaans vriendeliker gemaak. Maar daar sou ’n groot klomp onvriendelikheid gewees het as die Taalkommissie sou besluit dat al die mense wat wel die ou reëls onder die knie gehad en getrou toegepas het, nou nie meer reg skryf as hulle daardie reëls volg nie.
Johan Combrink, Taalgereedskap, 15 November 1993 © Die Burger, Netwerk24, Media24
leesteken
leksikografie
letternaam
Lexikos
loop en stap
lyftaal
Maleis
matriek
meerkat
meervoud
Mense laat hul voorsê
met iets deel
metonimie
Moenie ’n schmuck wees nie
Moge ’t treffe
naamgewing
nadruk
neologisme
neutrale vorm
neweskikker
Ngunitaal
Nie net vir koppel nie
nuutskepping
Nuwe taalreëls
omgangstaal
onderskeidingsteken
Ontgroende word oorlams
ontkenning
ontlening
Ontlening boei
oorklanking
Paps en Mams
paraaf
paragraaf
paragraafkoeël
paragraafteken
parentese
persoonseienaam
plekhouers en stopwoorde
pleknaam
polonie
Probleme berispe
punt
purisme
Raak naamgewing
reduplikasie
register