Woordeboek van Afrikaans Vandag

Hanyu Pinyin s.nw. [dikwels afgekort of verkort tot Pinyin] [geen meervoud] Romeinse skryfstelsel vir die weergee van Chinees, deur die Chinese regering self ontwerp vir gebruik deur die Westerse wêreld.

Transliterasie van plekname uit die Ooste

Die transliterasie van plekname uit die Ooste is ’n probleem hoofsaaklik wanneer die betrokke land ’n skryfsisteem (bv. Chinees, Hindi, Arabies, Koreaans, Japannees) gebruik waarvoor daar nie ’n outogtone, amptelike spelling bestaan nie.

Deur die aktiwiteite van Unesco se Komitee vir Romanisering het daar mettertyd pleknaamlyste ontstaan, waarvan die meeste gebaseer is op ’n benaderde Engelse interpretasie van die uitspraak van letters (maar ook nie altyd uitspreekbaar deur Engelstongiges nie). Daarbenewens het daar by ’n groot aantal tale (veral Germaanse en Romaanse tale) getranslitereerde vorme van die mees prominente plekname in Oosterse lande ontstaan wat gestandaardiseer is en nog steeds in algemene gebruik is.

Vir die erkenning van sulke spelvorme moet daar, gewoon as gevolg van universele standaardisering, waarskynlik ook in Afrikaans plek gemaak word. Dit geld ’n aantal prominente plekke op die aardbol, soos Rome, Moskou, Parys, Londen, Berlyn, Tokio, Boekarest, ens., waarby Afrikaans in die meerderheid gevalle die voorbeeld van Nederlands gevolg het. Dit sou dus ’n nuttige vuisreël wees om in twyfelgevalle te kyk na wat Nederlands daarmee gemaak het, en ’n mens sou m.i. dan op redelike veilige grond wees.

Anders as in die geval van tale soos Russies en Japannees, is daar egter nie in Afrikaans die moontlikheid om Chinees (watter een van die Chinese tale ook al) te translitereer nie. Die Chinese regering het daarvoor 'n stokkie gesteek deur self 'n Romeinse skryfstelsel (Hanyu Pinyin) vir gebruik deur die Westerse wêreld te ontwerp. Dit vergemaklik natuurlik die taak van buitelanders enigermate wat die skrifvorm betref, maar lei buitelanders op 'n dwaalspoor wat die werklike uitspraak van die betrokke woord betref, omdat dieselfde letter dikwels verskillend uitgespreek word deur sprekers van verskillende (Westerse) tale. Daarby is die uitspraak ook gebaseer op Mandaryns (Han), en verskil heeltemal van die uitspraak van dieselfde woorde in bv. Kantonees, hoewel die Chinese karakters presies dieselfde is.

Hoewel uitspraakreëls saam met die spelling voorsien word (bv. dat “d” as [t] en “o” as [u] uitgespreek word, soos in Mao Zedong, wat in Mandaryns “Mao tse Toeng” klink, en “b” as [p], sodat Beijing  in die mond van die Mandaryne na Petsjieng klink (nie veel verskillend van Peking nie), lyk dit asof elke taal maar sy eie uitspraak van die spelvorm gaan vorm, en dat die uitspraakreëls vir die res van die wêreld te veel moeite gaan wees.

Prof. Ernst Kotzé