Bygewerk op 30 Oktober 2024

Redakteur: Jana Luther | Help ons | Woordewisseling | Podsendings

Van 2020 af word eietydse taalgebruik – nuwe woorde, betekenisse, uitdrukkings, asook ouer vorme wat meestal nog nié in ander woordeboeke staan nie – intyds hier versamel en gereeld in Pharos Aanlyn bygewerk. Van November 2023 af word, met toestemming, ook ’n groot versameling taalrubrieke, -podsendings en ander -insetsels stelselmatig bygevoeg. Dit kry jy slegs hier. Tik ’n woord in die soekkassie en vind dit dadelik, indien dit in een van of in albei hierdie bronne opgeneem is – ook Engelse woorde. Onthou dat ’n lewende woordeboek, nes Afrikaans, heeltyd groei en verander. Neem aan ons leesprogram deel en help ons!

Getal trefwoorde vandag: 3 502

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

glottisslag s.nw. | glottisslae | [gewoonlik enkelvoud] (taalkunde, fonologie)SINONIEM(E): stembandeksplosief | stembandklapper | stemspleetplofferENGELS: glottal plosive

Ons het hier te make met ’n klank wat in die taalkunde ’n glyer genoem word: Mens gly as ’t ware daarmee van een sillabe (wat op ’n klinker eindig) na ’n volgende (wat met ’n klinker begin).

Naas die h het Afrikaans nog drie ander glyers. Eerstens is daar die j soos in “baie”, “kraaie” en “sooie”. Tweedens is daar die wh soos in “Kroasië”, “Algoa” en “goue”. En derdens is daar die sogenaamde glottisslag. Ons skryf nooit in Afrikaans glottisslae nie, daarom vind die meeste mense dit verwonderlik dat daar so ’n klank is. Maar daar is wel. Dit is die plofklankie tussen ge- of be- en die res in woorde soos geëet, beëdig, ongeerg en bearbei.

Die glottisslag en die h is neutrale glyers: Hulle is nie afhanklik van hulle omgewings nie. Die glottisslag tree byvoorbeeld op tussen r en a in “verassing”, en tussen s en ei in “viseiers”.

Die j en die wh is, soos ons in die taalkunde sê, kontekstueel gebonde variante van die glyer h. Mens kan byvoorbeeld “KroHasië” sê en mens kan “KroWHasië” sê, maar mens kan nie “KroJasië” sê nie.

Waarheen die h verander, na ’n j of ’n wh, hang van die aard van die twee klinkers weerskante toe af. Die glottisslag is onvervangbaar deur ’n ander glyer. Vergelyk maar
wat met die woord koöperasie gebeur, kan gebeur, en nie kan gebeur nie.

Ineenvloeiing van die twee klanke weerskante van ’n glottisslag is baie gewoon in Afrikaans: koöperasie (“koperasie”), Aäron (“Aron”), Kanaän (“Kanan”) en soölogie (“sologie”).

Johan Combrink
Taalgereedskap: Die Burger, 23 Oktober 1995 © Netwerk24
In die Woordeboek van Afrikaans Vandag opgeneem met toestemming.  



Let wel
As ’n soekwoord nie as trefwoord opgeneem is nie, word voorbeelde van die woord in ander artikels vertoon, indien dit voorkom. Soek dan met CTRL-F om sulke voorbeelde op jou rekenaarskerm uit te lig.

Please note
This dictionary mainly contains words, meanings and expressions that have not yet been included in other Afrikaans dictionaries, together with a collection of language columns, blogs, video inserts and podcasts. If a search word is not included as a headword, examples of the word in other entries (definitions, usage examples, usage notes, etc) are displayed, if they occur. Then search with CTRL-F to highlight such examples on your screen.


  Rubrieke en podsendings van 2024

Uitbundig uitgeput, maar hoera vir al die uitkykanties (Netwerk24)

Wat is 'n huis sonder sy lappies? (Netwerk24)

Lente se eerste komloertjie het geval (Netwerk24)

Taal ingespan vir diagnose van depressie (Netwerk24)

Afrikaners is plesierig dan baklei hulle so (Netwerk24)

In Afrikaans is dit 'n, nie ñ nie (Netwerk24)

As hartsmens identiteitsdief is wat gaslight (Netwerk24)

Dis Kersfees in Julie, gevul met sespuntkristalle (Netwerk24)

Jagluiperds se fluit fnuik tot die voëltjies (Netwerk24)

Kelkiewyn dra kosbare water in sy verevag (Netwerk24)

Vermy omgang met kêskuikens en melkbaarde (Netwerk24)

Kannie is dood. Lank lewe kannie! (Netwerk24)

Bruilof-wortels lê geanker in rituele (Netwerk24)

Word daar nog saans stories in jou huis vertel? (Netwerk24)

Dit is waar ’n babbeljoentjie vandaan kom (Netwerk24)

Dalk is dit nou tyd vir Red-’n-Woord-projek? (Netwerk24)

“Engels hou só Afrikaans se arms omhoog” (Netwerk24)

“Ek doen” (Netwerk24)

Afrikaans is ’n steentjie in die Afrikamosaïek (Netwerk24)

Luister mooi, stilbly is ook ’n antwoord (Netwerk24)

Die bouwerk wat ons help uitstyg (Netwerk24)

Dikdood of op ’n wilde perd die nuwe jaar in (Netwerk24)


Soek met spesiale karakters

SimboolFunksieVoorbeeld
"..."Frase"ten opsigte van"
_Een ontbrekende karaktercal_one
%Enige aantal ontbrekende karakterska%abidiol
/1-9Binne dié getal woorde van mekaar, in dié volgorde"wat lei"/7
@1-9Binne dié getal woorde van mekaar, in enige volgorde"wat lei"@7
&Vind al tweevirus & epidemie
|Vind die een of die andervirus | epidemie
#Vind die een of die ander, maar nie al twee nievirus # epidemie

Hierdie woordeboek is aan geen ander woordeboekprojek verbonde nie en word deur niemand geldelik gesteun nie. Dit is ’n onafhanklike inisiatief van die redakteur in haar vrye tyd.

Kopiereg © 2020-2024 Jana Luther