CRISPR afk. [Engelse verkorting van clustered regularly interspaced short palindromic repeats] (mikrobiologie) ◌ Ook crispr, (Engels) Crispr ◌ kort segment van herhaalde kodes in die DNS wat deur ’n bakterie as verdedigingsmeganisme gebruik word om ’n aanval deur ’n nuwe virus te herken en te beveg – en as basis dien vir CRISPR-Cas9-tegnologie: › Hoewel genetiese modifikasie al etlike jare lank toegepas word, was dit tot dusver ’n baie growwe tegnologie. Crispr is heelwat goedkoper en akkuraat – dit is soos die verskil tussen ’n gerekenariseerde lasersnyer en ’n ystersaag (Jan C. Greyling, Landbou.com, 21 Mei 2021). › Amptelik verwerp wetenskaplikes die gebruik van CRISPR om gene te manipuleer om gesonde mense te “verbeter”, maar dit gaan nie almal keer om te probeer nie (Willem Kempen, Vrye Weekblad, 19 Februarie 2021). › Jennifer Doudna het pas die Nobelprys vir Chemie gewen. Haar baanbrekerswerk met die ontdekking van Crispr, die genetiese redigeringsinstrument, het reeds ’n omwenteling in die behandeling van siektes teweeggebring. Maar beteken dié nuwe wêreld ’n generasie van ontwerper-superbabas? (Huisgenoot, 4 Desember 2020).

› CRISPR-Cas9 tegniek om die genoom (= die volledige genetiese samestelling) van ’n organisme te redigeer, in 2012 ontwikkel deur Jennifer Doudna van die Universiteit van Kalifornië, Berkeley, en Emmanuelle Charpentier van die Max Planck-instituut vir Infeksiebiologie: › CRISPR-Cas9 kom in die natuur voor waar bakterieë dit gebruik om hulle teen virusse te beskerm (Charl van Rooyen, Landbouweekblad, 5 Julie 2019). › CRISPR-Cas9 werk soos ’n molekulêre skêr met ’n gidshond, wat ontleen is aan ’n natuurlike meganisme. Dit bestaan uit twee belangrike molekules wat ’n verandering (mutasie) aan die DNS aanbring. Die eerste is ’n ensiem (proteïen) genaamd Cas9. Dit is die molekulêre skêr wat die DNS kan knip op ’n spesifieke plek op die genoom sodat dele van die DNS bygevoeg of verwyder kan word. Die tweede is ’n stukkie RNS. (Die hoofrol van RNS is om as boodskapper op te tree en die instruksies aan die DNS oor te dra) [...] Dit verseker die Cas9 – die genetiese skêr – sny op die regte plek (Elsabé Brits, Netwerk24, 30 Oktober 2019).

› CRISPR-geenredigering die gebruik van CRISPR’s om geneties oordraagbare siektes te behandel of plante te modifiseer, maar met die moontlikheid dat dit ook op diere en mense toegepas kan word.

KYK OOK: geenredigering

samestellings:
CRISPR-tegnologie: › Die voordele van Crispr-tegnologie vir die landbou is oneindig – van virusbestande piesangkultivars en kafeïenvrye koffie tot droogtebestande mielies en selfs glutenvrye koring. Dit is die reëls en regulasies, en perke aan die verbeelding, wat die vooruitgang nou rem (Jan C. Greyling, Landbou.com, 21 Mei 2021). › Met Crispr-tegnologie kan die spesifieke geen vir glifosaatverdraagsaamheid met die presisie van ’n skerpskutter binne die mielie-DNS geïnkorporeer word. Nie net kan spesifieke stukkies DNS tussen organismes oorgeplaas word nie, maar Crispr kan ook gebruik word om gedeeltes van ’n organisme se eie DNS uit te sny (te deaktiveer) (Jan C Greyling, Landbouweekblad, 21 Mei 2021).